- Naczelną ideą organizującą działalność szkoły jest idea SUKCESU, na którą składa się przeświadczenie, że osiągnięty sukces jest najważniejszym motorem rozwoju jednostki i grupy.
- Nacisk kładę na rozwijanie indywidualności (jej potencjału rozwojowego) tak, aby każda osoba (uczeń, nauczyciel, pracownik, rodzic) mogła wnosić w życie społeczności, także w życie szkoły swój specyficzny wkład. Ujmując to od drugiej strony – by każda jednostka znajdowała dla siebie właściwe miejsce, tj. zgodne z jej indywidualnymi właściwościami i możliwościami. Chcę przede wszystkim poświęcić się pracy z dziećmi i młodzieżą szczególnie uzdolnioną.
- Ogólną zasadą porządkującą program działalności nauczyciela i szkoły jest przyjęcie założenia, iż każdy okres edukacyjny ma inne cele i dopiero ich osiągnięcie pozwala człowiekowi wejść z okres następny. Głównym zadaniem nauczyciela każdego przedmiotu jest zbudowanie na rusztowania dynamizmów rozwojowych i właściwości rozwojowych – konkretnych działań dydaktycznych, poprzez dobór przykładów, metod pracy z uczniem itp. Istnieje też konieczność ciągłej współpracy nauczycieli, integrującej – z tego punktu widzenia – materiał dydaktyczny i działania wychowawcze. Głównym celem szkoły jest przygotowanie człowieka do godnego odpowiadania na wyzwania losu.
- Szkoła, nauczyciele powinni szczególnie rozwijać fantazję ucznia; otwierać na świat narzędzi kultury (wszystkich dyscyplin nauki, sztuki, psychofizjologii) ze szczególnym zwróceniem uwagi na rozumienie, odczuwanie czasu, przestrzeni, struktury ciał fizycznych i układów; uczyć technik rozwiązywania problemów, dać szansę osiągnięcia dużego, wypracowanego sukcesu i nauczyć godnie znosić porażki (indywidualnie i grupowo); pobudzać do refleksji (z perspektywy tradycji, teraźniejszości i przyszłości) nad problemami kim jestem i chcę być dla siebie i otoczenia oraz Ja, My, Oni, idee, sumienie, wierność; pomóc opanowywać społeczną rolę kobiety, mężczyzny – według potrzeb płci.
- Pierwszy okres edukacyjny w liceum należy mierzyć od etapu rekrutacji (pierwszego zetknięcia się kandydata ze szkołą) do drugiej klasy. W tym okresie uczeń chce być uważany za kompetentnego w jakiejś dziedzinie – jest przekonany, że dobrze lub źle świadczą o nim jego dzieła (dzieła są wartością). Harcerstwo, skauting wyśmienicie dokumentują je w formie tzw. sprawności, sport – rekordami, w szkołach są nimi jedynie stopnie, pochwały lub nagany oceniające tylko obowiązki szkolne – jest to znaczne ograniczanie wpływu szkoły na harmonijny rozwój człowieka. Szkoła powinna w tym okresie dawać jak najwięcej możliwości wykazania się ucznia w różnych dziedzinach – w tych, w których jest już mistrzem i tych, które są dla niego nowością. Ten okres to ostatnia szansa na rozwinięcie w młodym człowieku poczucia pilności, nauczenia technik pracy indywidualnej i w zespole, rozumienia świata, narzędzi kultury, zaspokojenia potrzeby bycia kompetentnym, perfekcyjnym w jakiejś z dziedzinie życia, a nie tylko w obowiązkach szkolnych.
- Następny okres obejmuje czas drugiej połowy klasy drugiej i sięga do klasy maturalnej. Okres ten nazywany jest kryzysem tożsamości, albo drugimi narodzinami. W tym okresie młody człowiek szuka wartości, pod którymi chce się podpisać. W poszukiwaniach tych jest bezwzględny i często brutalny. I znowu szkoła nie może ograniczać dialogu o wartościach tylko do obowiązków szkolnych. Umiejętny dobór programu edukacyjnego z poszczególnych przedmiotów pod tym kątem – jest koniecznością. Ale niezbędne jest też umiejętne organizowanie życia społeczności szkolnej. Sprawdzianem dla szkoły jest świetna organizacja jej pracy (także administracyjna), krystaliczna uczciwość (sprawiedliwość) kadry, bogata w formy samorządność uczniowska. Te warunki pozwalają uczniowi bez strachu (godnie) dyskutować w tym środowisku o tym, kim jest, kim chce być.
- W klasie maturalnej znajdujemy czas na trudne rozmowy o oczekiwaniach wobec siebie, wobec swojej przyszłości, otoczenia i społeczeństwa. W tym okresie buduje się empatia. Każdy zawód, rozczarowanie w tej sferze przynosi niepowetowane straty rozwojowe. Ponadto uczniowie powinni być przygotowywani do rozwiązywania problemów rozwojowych, które postawi przed nimi życie za kilkanaście miesięcy po opuszczeniu szkoły.
Włodzimierz Taboryski
Program dydaktyczny, wychowawczy i organizacyjny wywodzi się z teorii psychologicznych prof. Kazimierza Dąbrowskiego i Erika H. Eriksona. Szczególnie pomocne okazały się opracowania i konsultacje prof. Zbigniewa Kwiecińskiego oraz prof. Anny Brzezińskiej, a także doświadczenia szkół skupionych w Towarzystwie Szkół Twórczych, Towarzystwie Uniwersytetów Ludowych Ignacego Solarza i Zofii Solarzowej, szkół i placówek pedagogiki alternatywnej.